Trang nhất » Chi hội HC » Dinh dưỡng trị liệu

CHI HỘI ĐÔNG Y HC

Tin tổng hợp

Thống kê

Đang truy cậpĐang truy cập : 9


Hôm nayHôm nay : 1265

Tháng hiện tạiTháng hiện tại : 15205

Tổng lượt truy cậpTổng lượt truy cập : 4068848

ĐẶC KHU-CƠ TRỊ LIỆU

Thư viện HC

CANXI- DÙNG SAO CHO ĐÚNG?

Thứ ba - 08/09/2015 11:06
1. Canxi (calcium) là gì?
Canxi là một loại khoáng chất thiết yếu của cơ thể, trong đó có 98% nằm ở xương và răng. Cơ thể được bổ sung canxi qua chế độ ăn.
Canxi cần cho tim, cơ bắp, và thần kinh để cơ thể hoạt động bình thường và giúp máu đông. Thiếu canxi gây ra loãng xương trong khi đó cơ thể dư thừa canxi lại ảnh hưởng đến tim và thận.
2. Canxi cần thiết như thế nào đối với cơ thể?
Canxi rất cần thiết để tạo thành, giúp tăng trưởng và duy trì sự bền vững xương và răng. Canxi giúp tế bào thần kinh vận chuyển các xung động điện để truyền tín hiệu, giúp co cơ...
3. Nếu thiếu canxi?
Thiếu canxi trong một thời gian dài sẽ dẫn đến loãng xương, thoái hóa xương và dễ bị gãy xương, hoạt động thần kinh sẽ bị rối loạn. Hạ canxi máu gây co giật và ngất xỉu, tê tay chân, vọp bẻ (chuột rút), đau nhức trong xương, dễ bị xuất huyết...
Trẻ em thiếu canxi thường ói ọc, khóc đêm, hay giật mình khóc thét, đổ mồ hôi trộm, chậm lớn, còi xương, chậm tăng chiều cao...

4. Làm sao để hấp thu canxi ?
Chỉ có 20-30% canxi trong bữa ăn được hấp thu vào cơ thể. Sự hấp thu canxi có thể giảm nếu bị gắn kết với một số chất khác trong bữa ăn như xơ, phytate, oxalate...
Vitamin D rất cần thiết để hấp thu canxi ở dạ dày và cho các hoạt động chức năng của canxi trong cơ thể. Vitamin D một phần nhỏ là từ thức ăn đưa vào, phần lớn là do da tổng hợp khi có ánh nắng mặt trời (chuyển tiền vitamin D thành vitamin D) để cơ thể sử dụng.
Các yếu tố làm giảm hấp thụ canxi: khi uống nhiều rượu, thuốc lá, càphê, nước trà(tanin trong trà làm giảm hấp thụ canxi ở ruột); không có đủ axít trong dịch vị bao tử; thiếu sinh tố D; ăn nhiều chất béo, vì canxi sẽ bám vào chất béo không hoà tan và theo phân ra ngoài; không vận động cơ thể.
5. Giúp canxi đi vào xương, răng?
Khi có đủ vitamin D và hệ thống xương được tập luyện thể dục thể thao ngoài trời nắng nhẹ sẽ giúp tích lũy canxi.

6. Khi nào canxi không được hấp thu vào cơ thể?
Canxi làm giảm hấp thu sắt vì cạnh tranh vị trí hấp thu ở ruột. Vì vậy, khi uống thuốc bổ không nên uống chung canxi với sắt cũng như một số khoáng chất khác như kẽm, đồng... cùng một lúc.
Ăn nhiều đạm, đặc biệt là đạm động vật (thịt, cá, tôm...) hoặc nhiều muối có thể gây ra tăng thải và mất canxi qua nước tiểu. Một chế độ ăn nhiều rau củ, hạn chế đạm động vật có thể ngăn ngừa mất canxi và hạn chế loãng xương.
7. Mỗi ngày cơ thể cần bao nhiêu canxi?
Lượng canxi bổ sung cho cơ thể phụ thuộc vào từng lứa tuổi(Viện Y khoa Mỹ):

Tuổi Lượng canxi (mg)
6 tháng 210
6 tháng đến 1 tuổi 270
1 đến 3 tuổi 500
4 đến 8 tuổi 800
9 đến 18 tuổi 1300
19 đến 50 tuổi 1000
> 50 tuổi 1200
Mang thai và cho con bú từ 18 tuổi hay trẻ hơn 1300
Mang thai và cho con bú từ 19 tuổi đến 50 tuổi 1000
 
 
Khi bổ sung canxi cho trẻ, trẻ có thể cao hơn, thông minh hơn nhưng lại có nguy cơ mắc bệnh sỏi thận. Chẳng hạn nhiều trẻ còi cốm canxi như bánh kẹo, ăn thoải mái, thích lúc nào ăn lúc đó. Thực ra, các sản phẩm tăng cường canxi chỉ được chỉ định dùng vào buổi sáng để phối hợp với ánh sáng ban ngày, canxi được hấp thụ triệt để vào cơ thể.
Nếu uống quá liều, uống vào buổi tối, lượng canxi không hấp thụ hết có thể tích tụ gây vôi hóa thận, sỏi mật, táo bón, tăng canxi trong máu. Khi cơ thể hấp thu quá nhiều canxi, thận sẽ phải làm việc nhiều để thải lượng dư thừa, lâu ngày sẽ gây sỏi thận.

 
8. Sữa và chế phẩm của sữa có được khuyến cáo sử dụng cho tất cả mọi người?
Cần lưu ý sữa, yaourt, phô mai có chứa nhiều canxi, nhưng cũng chứa một lượng không nhỏ chất béo động vật (béo bão hòa), vì vậy cần lưu ý trên những người tăng mỡ máu vì có thể gây ra bệnh tim mạch.
9. Các thực phẩm nào cung cấp canxi?
Sữa và chế phẩm sữa, phô mai là nguồn cung cấp canxi quan trọng, sau đó là đậu hũ (calxium sulphate), hải sản, đậu các loại, mè, rau xanh (Rau dền, rau Ngót, mồng tơi, Rau đay... ).Trong đó, canxi trong sữa dễ hấp thu hơn là canxi từ các nguồn thực phẩm khác.
Hàm lượng canxi trong thực phẩm:
100g sữa bò chứa 1.000mg canxi
100g lương thực (gạo, bắp, bột mì) chứa 30mg canxi
100g thịt có 10-20mg canxi
100g đậu nành có 165mg canxi
100g mè có 1.200mg canxi
100g đậu các loại có khoảng 60mg canxi
100g rau muống, mồng tơi, rau dền, rau đay, rau ngót có 100mg canxi.
 10. Thừa canxi có gây bệnh tim mạch,sỏi thận?
Canxi ở nhầm chỗ:Canxi là thành phần khoáng chất giúp hình thành bộ xương chắc khỏe khi trẻ và phòng ngừa loãng xương lúc về già. Có vai trò quan trọng với xương nhưng cũng có lúc canxi lại không đến xương mà “thích” đến các mạch máu. Canxi lắng đọng trong lòng mạch gây vôi hóa, lâu dần sẽ hình thành các mảng xơ vữa làm tắc mạch máu. Điều này sẽ ngăn cản sự lưu thông của dòng máu đến tim gây nhồi máu cơ tim hoặc ngăn chặn dòng máu đến não gây tai biến mạch máu não (đột quỵ).
Trên thực tế, nếu cơ thể dung nạp lượng canxi nhiều hơn so với khuyến cáo có thể dẫn đến bệnh sỏi thận và gây cứng động mạch vành,  máu đặc gây ngẽn mạch: Nên uống Aspiril hoặc nước Cam( vitaminK), Vitamin K1 có thể tim thấy trong các loại rau lá màu xanh đậm( các loại cải, bông cải xanh) nhưng vitamin K2 lại chỉ có trong một số ít các thực phẩm lên men, sữa, thịt động vật, trứng. Vitamin K2 có nhiều loại như MK-4, MK-7, MK-8... trong đó MK-7 có vai trò quan trọng nhất trong việc giảm lắng đọng can-xi ở mạch máu và chống loãng xương. Các loại đạm thịt động vật giàu vitamin K2 (chủ yếu là MK-4) như: pate gan ngỗng, thịt đùi ngỗng, gan gà, ức gà, đùi gà, salami, thịt bò xay, cá hồi, cá thu.
11.Làm gì khi bị hạ canxi máu?
Hạ canxi máu thường gặp ở những người có chế độ ăn thiếu canxi, cơ thể giảm khả năng hấp thu canxi do thiếu vitamin D, bị cắt đoạn ruột, mắc hội chứng giảm hấp thu mạn tính hoặc dùng nhiều thuốc lợi tiểu dạng furosemid...; hoặc mắc các rối loạn nội tiết: suy tuyến cận giáp trạng, tăng tiết calcitonin trong ung thư tuyến giáp... Việc cần thiết là nhận biết cơn hạ canxi máu và sơ cứu, tránh hốt hoảng quá mức.
Các nguyên nhân gây hạ canxi máu:Hạ canxi máu là khi nồng độ canxi huyết thanh toàn phần dưới 8,8mg/dl (2,20mmol/l) trong điều kiện protein huyết thanh bình thường, hoặccanxi ion hóa dưới 4,7mg/dl (1,17mmol/l). Có nhiều nguyên nhân gây nên hạ canxi máu: tăng tạo xương trong khi cung cấp canxi không đủ (trẻ em đang giai đoạn phát triển nhanh, phụ nữ đang mang thai và nuôi con bằng sữa mẹ); mắc hội chứng kém hấp thu do rối loạn tiêu hóa kéo dài; suy tuyến cận giáp trạng, làm giảm bài tiết parathyroid hormon gây hạ canxi máu, tăng photpho máu và thường gây nên cơn tetani mạn tính; thiếu hụt vitamin D; bệnh lý thận: bệnh lý ống thận, suy thận.
Các nguyên nhân khác như thiếu hụt magiê, viêm tụy cấp, giảm albumin máu, tăng photpho máu; uống các thuốc gây hạ canxi huyết như thuốc chống động kinh (phenobarbital, phenytoin), rifampicin, truyền máu nhiều, thuốc cản quang, dùng liều cao calcitonin...
Dấu hiệu nhận biết hạ canxi:Hạ canxi khởi đầu bằng các triệu chứng: tê môi, lưỡi, các đầu ngón tay, đầu ngón chân. Sau đó là sự co cơ khắp cơ thể. Co thắt các cơ ở tay tạo ra dấu hiệu "bàn tay đỡ đẻ" (các ngón tay không xòe ra được). Co thắt các cơ ở chân tạo ra "dấu bàn đạp" (bàn chân duỗi ra như thể đang đạp xe đạp).
Hạ canxi cũng đồng thời làm co thắt các cơ vùng mặt và các cơ toàn thân gây đau đớn; co thắt các cơ hô hấp gây khó thở. Trong những trường hợp nặng hơn có thể gây co giật toàn thân hoặc khu trú.
Thông thường cơn hạ canxi cần có những kích thích mới biểu hiện rõ, ví dụ như cãi nhau, tức giận, buồn bã, căng thẳng, mệt mỏi hoặc cảm sốt...
Sơ cứu người bị hạ canxi máu:Khi gặp trường hợp bị hạ canxi máu, đầu tiên người xung quanh phải thật bình tĩnh, đỡ bệnh nhân rồi đưa vào chỗ mát để nghỉ ngơi. Vỗ nhẹ 2 bên má bệnh nhân để giữ cho bệnh nhân tỉnh táo. Nếu ngất lâu hãy thử ấn huyệt nhân trung (ở giữa mũi và miệng).
Kiểm tra trong đồ đạc bệnh nhân nếu có mang theo canxi viên dạng sủi thì pha 1 viên vào 1 cốc nước, đợi thuốc tan hết thì cho bệnh nhân uống. Nếu 2 hàm răng bệnh nhân cứng lại không mở ra được thì bắt buộc phải dùng thìa bón vào miệng bệnh nhân, hoặc đánh thức cho bệnh nhân tỉnh để uống thuốc.
Sau đó, nên nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.
Làm thế nào để phòng tránh?
Thực hiện chế độ ăn đủ canxi bằng cách ăn nhiều tôm, cua, ốc, nghêu, sò, mực...; uống sữa và kết hợp với tắm nắng dưới ánh nắng mặt trời vào buổi sáng để da tổng hợp vitamin D. Chỉ nên dùng viên canxi bổ sung khi có chỉ định của bác sĩ. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, nên ăn các loại rau củ như lá mù tạc, cải thìa, đậu bắp, bông cải, bí xanh, rau bina và củ cải. Bổ sung quả sung khô, đậu trắng, đậu phộng, đậu đỏ và đậu xanh vào thực đơn hàng tuần của bạn. Uống sữa đậu nành và các loại sữa bò nguyên kem.
 Nên ăn hải sản. Cá mòi, cá thu và các loại cá đóng hộp nguyên xương là nguồn cung cấp canxi tuyệt vời. Bên cạnh đó, cố gắng ăn ít nhất 1 tuần 1 lần các món tôm nguyên vỏ, ốc, hến và các loại sò để bổ sung một lượng canxi đáng kể cho cơ thể và đừng quên cắt giảm cafe, rượu và muối vì những chất này thường kìm hãm khả năng hấp thu canxi.

Tác giả bài viết: VTT st

Nguồn tin: Chi hội Đông Y HC

Từ khóa: sao cho

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

 
.

Thông tin tại Website chỉ mang tính chất tham khảo, việc dùng thuốc và chữa bệnh phải tuân theo sự hướng dẫn của bác sĩ